معامله‌های پنج مجتمع پتروشیمی بزرگ ایران همچون پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز قبل و بعد از آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی نمایانگر شفاف بودن بازار است.
به گزارش شانا، به نقل از سازمان بورس و اوراق بهادار، بررسی معاملات پنج مجتمع پتروشیمی بزرگ ایران همچون پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز قبل و بعد از آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی از طریق بورس کالای ایران نشان می‌دهد که دولت در مدت کوتاه دوماه، نتیجه اعتماد خود به سازوکار معاملاتی بورس کالا را گرفته است، بطوریکه کارشناسان ادامه این روند را موجب رشد تولید، اشتغالزایی و افزایش شفافیت در صنعت پتروشیمی در میان و بلندمدت عنوان می‌کنند.
از اواسط تیرماه امسال براساس مصوبه دولت، قیمت محصولات پتروشیمی بر مبنای نرخ ارز آزاد محاسبه شد و کلیه مجتمع‌های پتروشیمی‌ ملزم به فروش محصولات خود در بورس کالا شدند.
دلیل اصلی اتخاذ این تصمیم، حذف شکاف قیمتی موجود در بورس و بازار و به تبع آن خروج دلالان و واسطه‌ها از بازار پتروشیمی و همچنین افزایش انگیزه شرکتهای پتروشیمی به عرضه محصولاتشان در بورس بود که براساس آمارها، با گذشت حدود دوماه از اجرای این مصوبه، اتفاقهای مثبتی در بازار پتروشیمی رخ داده که این امر به سود منافع ملی و صنعت پتروشیمی خواهد بود.
در این گزارش معاملات محصولات مجتمعهای پتروشیمی بزرگ کشورمان به عنوان عرضه‌کنندگان اصلی در بورس کالای ایران از ابتدای سال تا پایان مرداد ماه مورد تحلیل قرار گرفته است که در قسمت اول گزارش معاملات شرکتهای پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز بررسی می‌شود.
پتروشیمی بندر امام (ره)
براساس آمار معاملات شرکت بورس کالای ایران، پتروشیمی بندر امام به عنوان یکی از عرضه‌کنندگان اصلی در تالار محصولات پتروشیمی روند رو به رشدی را در حجم عرضه‌ها و معاملات خود در طول ٥ ماه ابتدایی سال داشته است. البته اوج اتفاقات مثبت در خصوص این شرکت پتروشیمی به بعد از آزادسازی قیمتها بر می‌گردد، بطوریکه از اواسط تیرماه به بعد همزمان با رشد قابل توجه عرضه‌های این شرکت در بورس، حجم تقاضا به طور خیره‌ کننده‌ای کاهش یافته که دلیل اصلی این موضوع نیز همسو شدن قیمتهای بورس و بازار آزاد است.
گفتنی است: این شرکت به صورت روتین عرضه کننده ١٢ محصول پتروشیمی از جمله استایرن بوتادین رابر تیره، استایرن بوتادین رابر روشن، پلی اتیلن سبک فیلم ٠٠٧٥، پلی اتیلن سبک فیلم ٠٢٠٠ و پلی اتیلن سنگین بادی ٠٠٣٥ در بورس کالاست.
فروردین: بنابر نمودار معاملات بورس کالا، پتروشیمی بندر امام در نخستین ماه امسال ٢١هزار و ٢٩٤ تن انواع محصولات خود را در تالار پتروشیمی عرضه کرده که در کمال ناباوری صف تقاضای ١٣٥ هزار و ١٩٤ تنی در بورس تشکیل شد که در پایان به همان میزان عرضه، محصولات مورد معامله قرار گرفت.
اردیبهشت: این شرکت در دومین ماه سال ٤٧ هزار و ٥١٣ تن محصول عرضه کرد که ٣٦٢ هزار و ٢٢٨ تن تقاضا در بورس وجود داشت و ٤١ هزار و ٦٦٤ تن محصول معامله شد.
خرداد: پتروشیمی بندر امام در خرداد ٦٤ هزار و ٢٦٦ تن محصول روانه بورس کرد که خریداران ٣٤٧ هزار و ٥٠٥ تن تقاضا را بر تابلوی معاملات ثبت کردند که ٤٩ هزار و ٣٢٠ تن کالا مورد دادوستد قرار گرفت.
تیر: نیمه دوم تیر ماه مصادف شد با واقعی شدن قیمتها بطوریکه پتروشیمی بندر امام ١٠٨ هزار و ٣٥٥ تن کالا در بورس عرضه کرد که در مقابل آن صف تقاضای ٢٣٤هزار و ٢٥٠ تنی تشکیل شد و ٧٣ هزار و ٥٦٨ تن محصول معامله شد. به این ترتیب تا پایان چهارمین ماه سال شاهد وجود تقاضای دوبرابری خریداران به نسبت عرضه کالاها در تالار پتروشیمی بودیم.
مرداد: اهالی بازار پتروشیمی در مردادماه به طور کامل میزبان آزادسازی قیمتها بودند بطوریکه مسئولان و کارشناسان به وضوح تاثیر مصوبه دولت را در تالار بورس کالای ایران که به اعتقاد کارشناسان آینه‌ای برای نمایان کردن شرایط بازار است، مشاهده می‌کنند. پتروشیمی بندر امام در این ماه ٥٢ هزار و ٥٩٢ تن محصول را در بورس کالا عرضه کرد که حجم تقاضای خریداران در آماری قابل تامل ٦٩ هزار و ٢٤٣ تن بر تابلوی معاملات درج شد؛ در پایان نیز ٣٩ هزار و ٢٧٩ تن کالا مورد معامله قرار گرفت.
براین اساس مشاهده می‌شود که با وجود کاهش عرضه پتروشیمی بندر امام در مرداد به نسبت تیرماه، اما حجم تقاضا حدود چهار برابر کاهش یافت.
پتروشیمی امیرکبیر
محصولات پتروشیمی امیرکبیر از پرطرفدارترین کالاهای بورس کالا به شمار می‌روند که دو محصول پلی اتیلن سبک خطی AA ٠٢٠٩ و پلی اتیلن سنگین اکستروژن EX٣ از پرحاشیه‌های تالار پتروشیمی هستند؛ با این وجود آمارها بیانگر آن است که شرایط معاملات فعلی قابل قیاس با ماههای ابتدایی سال نیست.
فروردین: پتروشیمی امیرکبیر در این ماه ١١ هزار و ٢٥٠ تن محصول در بورس عرضه کرد که با درج ١١٩ هزار و ٤٤٠ تن تقاضا بر تابلوی معاملات کل حجم عرضه معامله شد.
اردیبهشت: این شرکت در دومین ماه سال با ٢٦ هزار و ٤٦٠ تن کالا به بورس آمد که ١٨٧ هزار و ٢٤٠ تن تقاضا برای محصولات پتروشیمی امیرکبیر ثبت شد و کل حجم عرضه مورد معامله قرار گرفت.
خرداد: در این ماه حجم عرضه‌های امیرکبیر به ٢٧ هزار و ٣١٠ تن رسید که ١٢٢ هزار و ٣٨٠ تن تقاضا در بورس وجود داشت و بازهم حجم معاملات به میزان عرضه‌ها بود.
تیر: آمار جالب پتروشیمی امیرکبیر از این ماه آغاز می‌شود بطوریکه در مقابل عرضه ٦٥ هزار و ٦٠٠ تن کالا، صف تقاضای ٣١ هزار و ٦١٠ تنی تشکیل شد و فقط ١٦ هزار و ٨٥٠ تن کالا مورد معامله قرار گرفت. کاهش یکباره حجم تقاضا پس از واقعی شدن قیمتها به معنای آن است که تقاضای موجود برای محصولات این شرکت در ماههای ابتدایی سال، به معنای مصرف واحدهای تولیدی نبوده بلکه افرادی با استفاده از شکاف قیمتی موجود در بورس و بازار و متاسفانه با مجوزی که از سایت بهین یاب دریافت کرده بودند، امکان خرید از بورس را داشتند.
در این بین مشخص می‌شود که با خروج واسطه‌ها از بازار، نیاز اصلی واحدهای تولیدی در تیرماه امسال همان میزان تقاضای باقی مانده در تالار معاملات است.
مرداد: امیرکبیر در این ماه ٣٠ هزار تن محصول را عرضه کرد که ٤٧ هزار و ١٢٠ تن تقاضا در بورس وجود داشت و ٢٢ هزار و ٢٢٠ کالا دادوستد شد.
بررسی جزییات معاملات بیانگر آن است که معاملات پلی اتیلن سبک خطی و پلی اتیلن سبک فیلم پتروشیمی امیرکبیر اکنون به تعادل رسیده و تنها محصولی که هنوز با مازاد تقاضا روبرو بود پلی اتیلن سنگین اکستروژن EX٣ است.
البته نمودار معاملات نشان می‌دهد که خرید و فروش این محصول نیز به مراتب بهتر از ماههای گذشته دنبال می‌شود به نحویکه برای مثال تقاضای خرید EX٣ در فروردین ٧٢ هزار تن، اردیبهشت ١٠٤ هزار تن و خرداد ٧٦ هزار تن بوده اما در ماههای تیر و مرداد حجم تقاضای این کالا به ٢٤ و ٣٠ هزار تن رسیده که درصورت عرضه‌های مستمر پتروشیمی امیرکبیر، بازار EX٣ نیز به تعادل می‌رسد.
پتروشیمی تندگویان
معاملات محصولات پتروشیمی تندگویان در ٥ ماه ابتدای امسال نیز بیانگر رشد عرضه‌ها و سقوط آزاد تقاضای چند محصول خاص است. بطوریکه تقاضای بالای ٣٠ هزار تنی برای چند گرید پلی اتیلن ترفتالات بطری اکنون به زیر ٤ هزار تن رسیده است.
فروردین: پتروشیمی تندگویان در فروردین ٢٣ هزار و ١٨٠ تن محصول عرضه کرد که ١١٩ هزار و ٩٠ تن تقاضا برای آن ثبت شد که ٢١ هزار و ٥٨٠ تن مورد معامله قرار گرفت.
اردیبهشت: در این ماه ٤٣ هزار و ٥٨٠ تن انواع محصولات پتروشیمی تندگویان در بورس عرضه شد که ٣٤٩ هزار و ٩٣٠ تن تقاضا برای آن درج شد و ٤٣ هزار تن معامله شد.
خرداد: در این ماه نیز ٥٣ هزار و ٦٨٠ تن از محصولات پتروشیمی تندگویان روانه بورس شد که صف تقاضای ٢١٥ هزار و ٤٣٠ تن برای آن شکل گرفت و ٤٨ هزار و ٤٢٠ محصول مورد داد و ستد قرار گرفت.
تیر: پتروشیمی تندگویان در چهارمین ماه امسال نیز ٤٩ هزار و ١٦٠ تن محصول روی تابلوی بورس برد که ٩٠ هزار و ٨٧٠ تن تقاضا برای آن وجود داشت و در پایان ٣٢ هزار و ٣ تن کالا معامله شد؛ در این ماه کاهش میزان تقاضا قابل توجه بود.
مرداد: این شرکت در مردادماه ٤٤ هزار و ٢٠٠ کالا عرضه کرد که ٢٩ هزار و ٣٩٠ تن تقاضا در بورس وجود داشت و ٢١ هزار و ٤٣٠ تن محصول معامله شد.
روند معاملات و افت حجم تقاضا برای محصولات این شرکت نیز نشان دهنده پایان واسطه‌گری و به تبع آن، خرید محصولات از سوی مصرف‌کنندگان واقعی است؛ چراکه حجم تقاضای بالای ٢٠٠ هزار تنی برای محصولات پتروشیمی تندگویان در خردادماه به حدود ٣٠ هزار تن در مردادماه رسید.
پتروشیمی جم
پتروشیمی جم عرضه‌کننده انواع پلی اتیلن در بورس کالای ایران است که آزادسازی قیمتها در معاملات این شرکت نیز تاثیر ویژه‌ای گذاشته است.
فروردین: این شرکت در نخستین ماه سال اقدام به عرضه ٧ هزار و ٧٤٤ تن انواع پلی اتیلن در بورس کرد که با تقاضای ٣١ هزار و ٨٦ تنی خریداران روبه رو شد و در پایان کل حجم عرضه مورد معامله قرارگرفت.
اردیبهشت: حجم عرضه پتروشیمی جم در اردیبهشت به ١١ هزار و ٩٦٨ تن رسید و با تقاضای ٤٩ هزار و ١٥٩ تنی خریداران، ١١ هزار و ٨٥٨ تن محصول مورد معامله قرار گرفت.
خرداد: این شرکت در سومین ماه سال ٩ هزار و ٥٢٦ تن کالا روانه تالار معاملات بورس کرد که با وجود صف تقاضای ٦٧ هزار و ٣٢٠ تنی خریداران، همان حجم عرضه اولیه پتروشیمی جم مورد داد و ستد
قرار گرفت.
تیر: معاملات پتروشیمی جم از تیرماه امسال همانند پتروشیمی‌های دیگر با تحولات زیادی روبرو شد بطوریکه در مقابل عرضه ٣٤ هزارو ١٠٠ تنی پلی اتیلن این شرکت حجم تقاضا به ١٩ هزار و ٢٥٠ تن کاهش یافت و فقط ٧ هزار و ٥٩٠ محصول معامله شد. این ارقام به معنای آن است که علاوه بر افزایش حدود چهار برابری حجم عرضه پتروشیمی جم در بورس، میزان تقاضا نیز حدود ٥/٣ برابر افت داشت.
مرداد: همچنین عرضه‌های این شرکت در مردادماه به ٢٣ هزار و ٤٥٢ تن رسید که تقاضای ٨ هزار و ٢٢٨ تنی برای آنها در بورس وجود داشت و در پایان ٢ هزار و ٨٨٢ تن محصول معامله شد.
پتروشیمی تبریز
بررسی‌ها نشان می‌دهد که معاملات محصولات پتروشیمی تبریز از ابتدای سال تا پایان مردادماه، یک تفاوت با سایر مجتمع‌های پتروشیمی وجود دارد.
آمارها بیانگر آن است که حجم عرضه‌های این شرکت برخلاف سایر پتروشیمی‌های مورد بررسی، به میزان قابل توجهی رشد نداشته است اما به هر ترتیب آزادسازی قیمتها تقاضای خریداران محصولات این شرکت را به نصف رسانده است.
البته با وجود کاهش تقاضا، اما حجم تقاضا برای پنج محصول این شرکت یعنی پلی اتیلن سنگین دورانی UA٣٨٤٠ ، پلی استایرن مقاوم ٧٢٤٠، پلی استایرن انبساطی ٢٠٠،٣٠٠ و ٤٠٠ بیشتر از میزان عرضه‌هاست و باید بررسی کرد که با وجود آزادسازی قیمتها،‌ عرضه‌های محدود این شرکت به چه دلیل بوده است.
فروردین: پتروشیمی تبریز در نخستین ماه سال ٦ هزار و ٣٥٠ تن محصول در بورس عرضه کرد که ٥٢ هزار تن تقاضا در بازار وجود داشت و مقدار معامله به اندازه حجم عرضه بر تابلوی معاملات ثبت شد.
اردیبهشت: در این ماه ٩٥٠٠ تن از محصولات این شرکت روانه بورس شد که ١٠٩ هزار و ٤٨٠ تن تقاضا از سوی خریداران بر سامانه معاملات درج شد و ٨ هزار و ٤٤٠ تن محصول معامله شد.
خرداد: پتروشیمی تبریز در خرداد ٧ هزار و ٩٠٠ تن محصول عرضه کرد که ١٢١ هزار و ٢١٠ تن تقاضا برای آن وجود داشت و ٦ هزار و ٦٥٠ تن محصول مورد معامله قرار گرفت.
تیر:‌ اوج عرضه‌های پتروشیمی تبریز در سال جاری به تیرماه بر می‌گردد بطوریکه این شرکت ١٣ هزارو ٦٠٠ تن کالا در بورس عرضه کرد که بازهم حجم تقاضا بالا بود. در این ماه میزان تقاضا به ١٠٩ هزار و ٩٠٠ تن رسید و در پایان ١١ هزار و ٤٩٠ تن کالا معامله شد.
مرداد: در پنجمین ماه سال و با آزادسازی قیمتها شاهد نصف شدن حجم تقاضا در بازار بودیم به نحویکه در مقابل عرضه ١٢ هزار و ٢٥٠ تن محصول، ٥٥ هزار و ٤٤٠ تقاضا ثبت شد و ٧ هزار و ٨٣٠ محصول مورد دادوستد قرار گرفت.
به این ترتیب، دولت در ظرف دو ماه می‌تواند نتایج اجرای مصوبه خود در بازار پتروشیمی و اعتماد به سازوکار بورس کالای ایران را به وضوح مشاهده کند بطوریکه پایان واسطه‌گری و دلالی، عرضه قابل قبول اکثر مجتمع‌های پتروشیمی در بازار داخل و تامین نیاز واحدهای تولیدی از معاملات بورس کالا از آثار اولیه این مصوبه به شمار می‌رود که به اعتقاد کارشناسان این عوامل در میان و بلندمدت به رشد تولید، اشتغالزایی و افزایش شفافیت در صنعت پتروشیمی منجر می‌شود.
به گزارش روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار در بخش دوم گزارش “تاثیر آزادسازی قیمتها بر بازار پتروشیمی از زبان آمار” معاملات مجتمع‌های پتروشیمی شازند، نویدزرشیمی، مارون، لاله و پلی پروپیلن جم بررسی خواهد شد.